Ο Λευτέρης Αθανασιάδης, γνωστός και ως Παντέρμαλης στους πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους λόγω της περηφάνιας του για την καταγωγή του από την Πάνορμο της Μικράς Ασίας, σφράγισε με την παρουσία του στον δημαρχιακό θώκο επί 16 χρόνια τη σύγχρονη ιστορία της Καβάλας. Ο Αθανασιάδης δεν ήταν άγιος. Ούτε ήθελε να ‘ναι. Ήταν ένας άνθρωπος με πάθος για την Καβάλα, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την πολιτική. Δεν τον ενδιέφερε να είναι συναινετικός. Επεδίωκε να έχει την ευρύτερη αποδοχή και συναίνεση δίχως όμως να νερώνει το κρασί του. Με άλλα λόγια ήταν ξεροκέφαλος. Αυτό που τον ξεχώριζε από όλους τους άλλους πολιτικούς της εποχής του ήταν το πολιτικό του ένστικτο και η μοναδική του σχέση να επικοινωνεί με τους δημότες. Σε μια πόλη όχι μικρή, όπως η Καβάλα, ο Αθανασιάδης ήξερε τους πάντες και τα πάντα. Γνώριζε πρόσωπα και πράγματα, που ενδεχομένως ουδείς άλλος γνώριζε σε τούτη την πόλη.
Πολλές φορές, όχι άδικα, κατηγορήθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους για λαϊκισμό. Πράγματι, υπήρξε λαϊκιστής. Αλλά συνάμα ήταν και βαθιά λαϊκός. Όταν έσκυβε να φιλήσει την κυρα Αννα στην Παναγία ή να ενδιαφερθεί για την υγεία του Μανώλη δεν το ‘κανε ούτε για να κολακέψει, ούτε για να υφαρπάξει ψήφους. Το πίστευε βαθιά για αυτό και είχε τόσο μεγάλη αποδοχή.
Το έργο με το οποίο συνέδεσε το όνομά του είναι αναμφίβολα ο Βιολογικός Καθαρισμός, που πρέπει να ειπωθεί πως δεν είναι ένας ακόμα βιολογικός σαν τους πολλούς που λειτουργούν πλέον ανά τη χώρα. Ο βιολογικός καθαρισμός της Καβάλας έγινε σε μια εποχή, που δεν θεωρούνταν ούτε δεδομένο, ούτε αυτονόητο έργο. Το έργο αυτό καθάρισε το λιμάνι της Καβάλας και τις ακτές της πόλης σε μια εποχή, που τα περισσότερα ελληνικά λιμάνια βρωμούσαν και έζεχναν. Δεν ήταν τυχαίο. Ούτε η δημιουργία του ευνοήθηκε από τις συγκυρίες. Ο Αθανασιάδης το έβαλε ως στόχο, παρακολουθούσε την πορεία του εκ του σύνεγγυς και ήταν δικαίως υπερήφανος για την ολοκλήρωσή του.
Με το ίδιο πάθος και την ίδια προσήλωση στην επίτευξη του στρατηγικού στόχου προωθούσε την αύξηση της ακίνητης περιουσίας του δήμου με στόχο την οικονομική του χειραφέτηση από την κεντρική εξουσία. Ο Αθανασιάδης διεκδικούσε δυναμικά κάθε κονδύλι που δικαιούνταν ο δήμος από τους κεντρικούς πόρους, συνάμα όμως είχε πάντα στον πυρήνα της πολιτικής του την οικονομική ανεξαρτησία του δήμου. Την αύξηση των κονδυλίων, που δεν εξαρτώνται από τις επιλογές της κεντρικής εξουσίας. Ο Αθανασιάδης είχε στρατηγική, έθετε στόχους υψηλούς όπως ο βιολογικός καθαρισμός, η αναμόρφωση της Παναγίας, η αύξηση της ακίνητης περιουσίας του δήμου και η ανέγερση της Λαϊκής Αγοράς (παρά τις δίκαιες ενστάσεις περί την κυκλοφοριακή υπερφόρτωση του κέντρου) και δεν ησύχαζε στιγμή μέχρι να τους πετύχει. Εργαζόταν μεθοδικά και εν τέλει έφερνε εις πέρας το έργο του, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις και τις δυσκολίες. Κι όλα αυτά χωρίς στιγμή να παραλείπει να ασχοληθεί με το σκαλάκι της κυρα-Λένης και την αλλαγή της λάμπας έξω από το σπίτι του κυρ-Μπάμπη, με την πεποίθηση του ανθρώπου που ξέρει ότι ο δήμος είναι και για τα μεγάλα και για τα μικρά.
Ό,τι πέτυχε ο Αθανασιάδης στην πολιτική του πορεία δεν τα πέτυχε με σαβουάρ βιβρ. Χτυπούσε το χέρι στο τραπέζι, συγκρούονταν με εχθρούς και φίλους και ήταν και φορές που μπορεί με τη συμπεριφορά του να αδίκησε κάποιους. Αλλά δίχως μνησικακία. Οι συγκρούσεις του με συνοδοιπόρους και αντιπάλους για λόγους πολιτικούς μπορεί να ήταν σφοδρές, αλλά δεν έπαιρναν προσωπικό χαρακτήρα. Τα έλεγε, συχνά σε υψηλούς τόνους, αλλά μετά από λίγο ήταν έτοιμος να ρωτήσει με ειλικρινές ενδιαφέρον τι γίνεται με το ένα ή το άλλο πρόβλημα.
Χειμαρρώδης και αντιφατικός, ο Αθανασιάδης συνδύαζε ιδανικά το προσκήνιο με τον εξίσου πρωταγωνιστικό ρόλο στο παρασκήνιο. Εν τέλει ηττήθηκε από τη μακρά παραμονή του στην εξουσία, που στην πορεία είχε ως συνέπεια να μπερδέψει το πολιτικό με το προσωπικό. Τα χρόνια της πολιτικής ερήμου μετά την ήττα του 1998, είχε την ευκαιρία να βιώσει επανειλημμένως με πολύ σκληρό τρόπο την αλήθεια του ρητού, που προφητικά είχε σε περίοπτη θέση στο γραφείο του τα χρόνια της κυριαρχίας του: «Ουδείς ασφαλέστερος εχθρός του ευεργετηθέντος». Ήταν πολλοί οι ευεργετημένοι κολαούζοι που στο τέλος του γύρισαν την πλάτη. Αλλά ήταν και πολλοί, πάρα πολλοί, αυτοί που μέχρι το τέλος εκτιμούσαν το έργο του. Που είχαν ταυτίσει την έννοια του δημάρχου με το πρόσωπό του.
Αυτό που εν τέλει έμεινε και γράφτηκε στην ιστορία ήταν ότι ο Αθανασιάδης ήταν ένας καλός δήμαρχος. Αναμφίβολα ο σημαντικότερος μεταπολιτευτικά. Με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Ένας ήταν ο Παντέρμαλης.
Νίκος Σπιτσέρης
Πολλές φορές, όχι άδικα, κατηγορήθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους για λαϊκισμό. Πράγματι, υπήρξε λαϊκιστής. Αλλά συνάμα ήταν και βαθιά λαϊκός. Όταν έσκυβε να φιλήσει την κυρα Αννα στην Παναγία ή να ενδιαφερθεί για την υγεία του Μανώλη δεν το ‘κανε ούτε για να κολακέψει, ούτε για να υφαρπάξει ψήφους. Το πίστευε βαθιά για αυτό και είχε τόσο μεγάλη αποδοχή.
Το έργο με το οποίο συνέδεσε το όνομά του είναι αναμφίβολα ο Βιολογικός Καθαρισμός, που πρέπει να ειπωθεί πως δεν είναι ένας ακόμα βιολογικός σαν τους πολλούς που λειτουργούν πλέον ανά τη χώρα. Ο βιολογικός καθαρισμός της Καβάλας έγινε σε μια εποχή, που δεν θεωρούνταν ούτε δεδομένο, ούτε αυτονόητο έργο. Το έργο αυτό καθάρισε το λιμάνι της Καβάλας και τις ακτές της πόλης σε μια εποχή, που τα περισσότερα ελληνικά λιμάνια βρωμούσαν και έζεχναν. Δεν ήταν τυχαίο. Ούτε η δημιουργία του ευνοήθηκε από τις συγκυρίες. Ο Αθανασιάδης το έβαλε ως στόχο, παρακολουθούσε την πορεία του εκ του σύνεγγυς και ήταν δικαίως υπερήφανος για την ολοκλήρωσή του.
Με το ίδιο πάθος και την ίδια προσήλωση στην επίτευξη του στρατηγικού στόχου προωθούσε την αύξηση της ακίνητης περιουσίας του δήμου με στόχο την οικονομική του χειραφέτηση από την κεντρική εξουσία. Ο Αθανασιάδης διεκδικούσε δυναμικά κάθε κονδύλι που δικαιούνταν ο δήμος από τους κεντρικούς πόρους, συνάμα όμως είχε πάντα στον πυρήνα της πολιτικής του την οικονομική ανεξαρτησία του δήμου. Την αύξηση των κονδυλίων, που δεν εξαρτώνται από τις επιλογές της κεντρικής εξουσίας. Ο Αθανασιάδης είχε στρατηγική, έθετε στόχους υψηλούς όπως ο βιολογικός καθαρισμός, η αναμόρφωση της Παναγίας, η αύξηση της ακίνητης περιουσίας του δήμου και η ανέγερση της Λαϊκής Αγοράς (παρά τις δίκαιες ενστάσεις περί την κυκλοφοριακή υπερφόρτωση του κέντρου) και δεν ησύχαζε στιγμή μέχρι να τους πετύχει. Εργαζόταν μεθοδικά και εν τέλει έφερνε εις πέρας το έργο του, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις και τις δυσκολίες. Κι όλα αυτά χωρίς στιγμή να παραλείπει να ασχοληθεί με το σκαλάκι της κυρα-Λένης και την αλλαγή της λάμπας έξω από το σπίτι του κυρ-Μπάμπη, με την πεποίθηση του ανθρώπου που ξέρει ότι ο δήμος είναι και για τα μεγάλα και για τα μικρά.
Ό,τι πέτυχε ο Αθανασιάδης στην πολιτική του πορεία δεν τα πέτυχε με σαβουάρ βιβρ. Χτυπούσε το χέρι στο τραπέζι, συγκρούονταν με εχθρούς και φίλους και ήταν και φορές που μπορεί με τη συμπεριφορά του να αδίκησε κάποιους. Αλλά δίχως μνησικακία. Οι συγκρούσεις του με συνοδοιπόρους και αντιπάλους για λόγους πολιτικούς μπορεί να ήταν σφοδρές, αλλά δεν έπαιρναν προσωπικό χαρακτήρα. Τα έλεγε, συχνά σε υψηλούς τόνους, αλλά μετά από λίγο ήταν έτοιμος να ρωτήσει με ειλικρινές ενδιαφέρον τι γίνεται με το ένα ή το άλλο πρόβλημα.
Χειμαρρώδης και αντιφατικός, ο Αθανασιάδης συνδύαζε ιδανικά το προσκήνιο με τον εξίσου πρωταγωνιστικό ρόλο στο παρασκήνιο. Εν τέλει ηττήθηκε από τη μακρά παραμονή του στην εξουσία, που στην πορεία είχε ως συνέπεια να μπερδέψει το πολιτικό με το προσωπικό. Τα χρόνια της πολιτικής ερήμου μετά την ήττα του 1998, είχε την ευκαιρία να βιώσει επανειλημμένως με πολύ σκληρό τρόπο την αλήθεια του ρητού, που προφητικά είχε σε περίοπτη θέση στο γραφείο του τα χρόνια της κυριαρχίας του: «Ουδείς ασφαλέστερος εχθρός του ευεργετηθέντος». Ήταν πολλοί οι ευεργετημένοι κολαούζοι που στο τέλος του γύρισαν την πλάτη. Αλλά ήταν και πολλοί, πάρα πολλοί, αυτοί που μέχρι το τέλος εκτιμούσαν το έργο του. Που είχαν ταυτίσει την έννοια του δημάρχου με το πρόσωπό του.
Αυτό που εν τέλει έμεινε και γράφτηκε στην ιστορία ήταν ότι ο Αθανασιάδης ήταν ένας καλός δήμαρχος. Αναμφίβολα ο σημαντικότερος μεταπολιτευτικά. Με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Ένας ήταν ο Παντέρμαλης.
Νίκος Σπιτσέρης
Θαυμάσιο άρθρο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑς ερωτηθεί οποιοσδήποτε παλιός καβαλιώτης να αναφέρει κάποιους δημάρχους από το παρελθόν. Θα πει δύο μόνο ονόματα. Το ένα θα είναι του Αθανασιάδη. Τυχαίο; Δε νομίζω.