Τρίτη 3 Ιουνίου 2025

Για την αποθήκευση CO2 στον Πρίνο

 

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ανατολικής Μακεδονίας συγκρότησε επιτροπή, που έκανε συνεδριάσεις επί συνεδριάσεων για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το νέο επενδυτικό εγχείρημα της Energean για την αποθήκευση υγροποιημένου CO2 στο εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου δεν εγκυμονεί κινδύνους για τη Θάσο, την Καβάλα και γενικότερα το περιβάλλον, αλλά το γεγονός αυτό δεν κλόνισε ούτε στο ελάχιστο τις βεβαιότητες όσων αντιδρούν. Εξάλλου, λίγο καιρό μόνο πριν όταν πανεπιστημιακοί πήγαν στο Καλογερικό της Θάσου για να ενημερώσουν δια ζώσης τους κατοίκους του νησιού προπηλακίστηκαν και τελικά η ενημερωτική συνάντηση διακόπηκε γιατί δεν την ήθελε ο λαός.

 

Αυτό που λέει η εταιρία και πρεσβεύουν οι επιστήμονες που υπογράφουν είναι το εξής: Η μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα στο περιβάλλον που είναι υψίστης προτεραιότητας ζήτημα γίνεται με δύο τρόπους: Με την αύξηση της παραγωγής ενέργειας με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) προκειμένου να μειώνεται διαρκώς η χρήση ενέργειας από εξόρυξη και καύση ορυκτών υδρογονανθράκων και με την εξεύρεση λύσεων για τη μείωση της ρύπανσης που ούτως ή άλλως εκλύεται και θα συνεχίσει να εκλύεται. Τρόπος μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα απαραίτητα ακόμα διυλιστήρια και τα απαραίτητα ακόμα τσιμεντάδικα δεν υπάρχει. Τι μπορούμε να κάνουμε με τις εκλυόμενες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ; Μπορούμε να τις δεσμεύουμε πλέον και να τις θάβουμε στα έγκατα της γης σε φυσικές κοιλότητες (όπως στην περίπτωση του Πρίνου) που είτε υπάρχουν, είτε έχουν δημιουργηθεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Ποια είναι η επικινδυνότητα της αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου στο ανενεργό κοίτασμα του Πρίνου; Σύμφωνα με ειδικούς επιστήμονες απειροελάχιστη δεδομένου ότι και η αποθήκευση γίνεται σε βάθος τριών χιλιομέτρων και είναι τέτοια η σύνθεση των πετρωμάτων του βυθού στη συγκεκριμένη περιοχή που κρατούσε δίχως πρόβλημα και δίχως διαρροές ορυκτούς υδρογονάνθρακες δηλαδή αέρια με πολύ μεγαλύτερες πιέσεις χωρίς πρόβλημα επί χιλιάδες χρόνια. Μάλιστα όλα τα χρόνια της εξόρυξης, δηλαδή της ανάληψης του κινδύνου που σήμαινε η εξόρυξη του κοιτάσματος, ουδέν πρόβλημα προέκυψε.

 

Όμως όσοι αντιδρούν δεν σηκώνουν κουβέντα. Όταν δε έρχονται αντιμέτωποι με τα επιστημονικά επιχειρήματα των αρμοδίων επιστημόνων αντιτείνουν το εξής επιχείρημα: Δεδομένου ότι η αμφιβολία είναι η μητέρα της επιστήμης και δεδομένου ότι ακλόνητες επιστημονικές αλήθειες του χθες έχουν αναθεωρηθεί και είναι βέβαιο ότι και επιστημονικές αλήθειες του σήμερα θα αναθεωρηθούν στο μέλλον, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε με κανέναν τρόπο την επένδυση. Σα να λέμε ότι επειδή κάποια στιγμή μπορεί οι χημειοθεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου να ξεπεραστούν ως μέσο αντιμετώπισης της ασθένειας, να σταματήσουν τις θεραπείες οι καρκινοπαθείς.

 

Το ύστατο επιχείρημα των αντιδρώντων είναι ότι η εταιρία έχει στόχο τα κέρδη και όχι την προστασία του περιβάλλοντος. Παρεμπιπτόντως, οι τεράστιοι τζίροι για την παραγωγή και διάθεση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προσφέρουν σημαντικά κέρδη σε άλλες εταιρείες.

 

Κοντολογίς, το κυνήγι μαγισσών ούτε βοηθά, ούτε προσφέρεται. Δεδομένου ότι είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για την προστασία του περιβάλλοντος, την ίδια στιγμή που η ζωή μας είναι άμεσα εξαρτημένη από την ενέργεια που απαιτείται για την ηλεκτροδότηση και από τη βιομηχανία και τα προϊόντα της, είμαστε υποχρεωμένοι να συζητήσουμε σοβαρά. Και από μια σοβαρή συζήτηση δεν γίνεται να αποκλείονται οι ρηξικέλευθες επιστημονικές λύσεις για την άμβλυνση ή την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η ανθρώπινη δραστηριότητα, πολλώ δε μάλλον όταν πλέον αποτελούν κυρίαρχες τάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ακόμα και όταν στοχεύουν στο κέρδος κάποιων εταιριών.

Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 2024

Κρατήστε τα δάκρυά σας

 

Ο νέος σέντερ της ομάδας μπάσκετ του Παναθηναϊκού, που αντικαθιστά τον τραυματία Ματίας Λεσόρ, ο Γουένιεν Γκέιμπριελ, κουβαλά στο μικρό του όνομα όλο το δράμα της πατρίδας του. Του Νότιου Σουδάν. Γουένιεν θα πει στη γλώσσα των Ντίνκα μιας μεγάλης φυλής του Νότιου Σουδάν, "κρατήστε τα δάκρυά σας". Του δόθηκε από τους γονείς του εν μέσω του εμφυλίου πολέμου που μαινόταν στην πατρίδα του για το κοριτσάκι που είχαν χάσει έναν χρόνο πριν. Θα μπορούσε να του δοθεί και για τον εμφύλιο πόλεμο στο Νότιο Σουδάν, που άφησε πίσω του 2 εκατομμύρια νεκρούς και 4 εκατομμύρια εκτοπισμένους. 4 εκατομμύρια πλάνητες, που γυρνούν από χώρα σε χώρα αναζητώντας έναν τόπο να σταθούν. Οι πλάνητες που σε έναν πλανήτη, όπου άλλοι ευημερούν και άλλοι μετρούν δισεκατομμύρια καθημερινά, συνιστούν κατά τον Ζίγκμουντ Μπάουμαν, έναν από τους μεγαλύτερους κοινωνιολογικούς στοχαστές του 20ου αιώνα, το ένα από τα δύο σκέλη της βάσης των αντιθέσεων. Το δεύτερο είναι οι τουρίστες. Οι τουρίστες που ταξιδεύουν ανά τον πλανήτη αναζητώντας νέες συγκινήσεις και οι πλάνητες που στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ματαίως αναζητούν έναν τόπο να σταθούν.

 

Ένας πλάνητας είναι και ο Γουένιεν Γκέιμπριελ. Ένας πλάνητας που κατά πάσα πιθανότητα ζει γιατί η μάνα του κατάφερε να πάρει τα παιδιά της και να ξεφύγει από την κόλαση του εμφυλίου με πρώτο σταθμό την Αίγυπτο. Δεύτερος σταθμός ήταν η Αμερική, όπου όταν έφτασε η οικογένεια ούτε ήξερε, ούτε κατείχε κάτι. Η μάνα του Γουένιεν όμως ήταν αποφασισμένη να δώσει στα τρία της παιδιά προοπτική. Δούλεψε σκληρά και έτσι και τα τρία παιδιά πήγαν στο κολλέγιο. Ο Γουένιεν, που πήρε ύψος άρχισε να παίζει μπάσκετ και χτύπησε και την πόρτα του NBA, που όμως δεν άνοιξε. Το περασμένο καλοκαίρι όμως ο «κρατήστε τα δάκρυά σας» μαζί με εκείνη την φοβερή παρέα του Νότιου Σουδάν κατέπληξε τον πλανήτη με το ταλέντο του στο παγκόσμιο κύπελλο μπάσκετ. Η επιτυχία του Γκέιμπριελ και των υπολοίπων πλάνητων που συγκρότησαν αυτή την καταπληκτική ομάδα, που μεταξύ άλλων έχασε μόλις με έναν πόντο στο πρώτο παιχνίδι απέναντι στην ομάδα των NBAερς των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής σημαίνει πολλά για πολλούς. Σημαίνει πολλά για πάμπτωχη χώρα του Γκέιμπριελ, όπου συνομήλικοί του με ύψος 2.10 μπορεί να βόσκουν γελάδια.

 

Ο Γουένιεν Γκέιμπριελ, ο «κρατήστε τα δάκρυά σας», δεν έζησε τον πόλεμο, αλλά στο γήπεδο έμαθε να αγωνίζεται σα «σκυλί του πολέμου». Αυτό το «σκυλί του πολέμου», αυτός ο συνειδητοποιημένος πλάνητας, που δηλώνει περήφανος για την καταγωγή του, είναι ο νέος σέντερ της ομάδας μπάσκετ του Παναθηναϊκού. Μιας ομάδας, που στην εποχή της παγκοσμιοποίησης έχει Τούρκο προπονητή και παίκτες από κάθε πιθανό και απίθανο μέρος αυτού του μικρού πλανήτη. Ο Γουένιεν Γκέιμπριελ είναι ένας σταρ, που κατάγεται από μια χώρα οι κάτοικοι της οποίας κατά τον Μπάουμαν είναι «σκουπίδια» των καιρών. Και όχι δεν είναι απόδειξη ότι οι πάντες μπορεί να πετύχουν σε αυτούς τους σκληρούς καιρούς. Η περίπτωσή του είναι μια διαρκής υπόμνηση, του διαρκούς δράματος, στο οποίο έχουν καταδικαστεί λαοί όπως αυτός του νοτίου Σουδάν, προκειμένου να υπηρετηθούν οι σχεδιασμοί αυτών που αφοσιωμένοι στην άγρα αμύθητων κερδών δεν ασχολούνται με «λεπτομέρειες» όπως χώρες, λαοί, άνθρωποι.

 

«Κρατήστε τα δάκρυά σας». Ο Γουένιεν Γκέιμπριελ άφησε την Μακάμπι και πήρε μεταγραφή στην ομάδα μπάσκετ του Παναθηναϊκού.

 

Νίκος Σπιτσέρης

 

• Τα στοιχεία για την ιστορία του Γουένιεν Γκέιμπριελ αντλήθηκαν από το άρθρο του Γιάννη Φιλέρη στο sport24 (https://www.sport24.gr/opinions/giannis-fileris/kratiste-ta-dakrya-sas-o-gkeimpriel-paizei-kalo-mpasket.10433798.html).

Πέμπτη 22 Αυγούστου 2024

Έγκλημα «πιλοτικό» μεσοπέλαγα

 

Αυτή η μεθόδευση για εγκατάσταση ενός «πάρκου» θαλάσσιων ανεμογεννητριών ανοιχτά της Σαμοθράκης δεν μπορεί και δεν πρέπει να περάσει. Ούτε το έγκλημα εναντίον του μοναδικού πλούτου του Θρακικού Πελάγους δια των LNG στην Αλεξανδρούπολη. Οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές για αυτόν τον μοναδικό ψαρότοπο, που πρέπει να διαφυλαχτεί ως κόρην οφθαλμού δεδομένου ότι εισφέρει καταλυτικά στις τοπικές οικονομίες, αλλά και στο εθνικό εισόδημα. Οι ιχθυόσκαλες Καβάλας και Αλεξανδρούπολης παράγουν περίπου τα μισά αλιεύματα σε εθνικό επίπεδο.

 

Αλλά είναι και η μεθόδευση που προκαλεί. Δεν είναι δυνατόν ο χαρακτηρισμός «πιλοτικό» να ξεπερνά όλα τα στάδια ελέγχου μιας τόσο σημαντικής παρέμβασης στο περιβάλλον και να καθιστά άκυρη ουσιαστικά τη γνώμη των τοπικών κοινωνιών, παρά το εμφαντικό ΟΧΙ του δημοτικού συμβουλίου Σαμοθράκης. Πιλοτική άνευ εισαγωγικών θα μπορούσε να είναι μια εγκατάσταση που δεν ξεπερνά τα 50 μεγαβάτ. Όταν η εγκατάσταση φτάνει στα 600 μεγαβάτ, ο χαρακτηρισμός «πιλοτικό» που ξεπερνά όλες τις κρησάρες από τις οποίες επιβάλλεται να περνά μια τόσο σημαντική παρέμβαση στο φυσικό περιβάλλον σε μια ευνομούμενη χώρα, προκαλεί και δείχνει μεθόδευση. Μεθόδευση υπέρ συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων σε τούτο το παζάρι που έχει στηθεί με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο όνομα του φυσικού περιβάλλοντος και της αναγκαιότητας της προστασίας του.

 

Ναι, μόνο με την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα αλλάξει το ενεργειακό μίγμα της χώρας. Ναι, στον 21ο αιώνα οι ανάγκες των κοινωνιών για ενέργεια, σε συνδυασμό με τη δεδομένη και αδήριτη ανάγκη μείωσης της ενέργειας που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, επιβάλλει την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που στον έναν ή στον άλλο βαθμό επηρεάζουν αναπόφευκτα το φυσικό περιβάλλον. Αλλά δεν είναι δυνατόν αυτό να προχωρά με τέτοιες μεθοδεύσεις όπως ο χαρακτηρισμός «πιλοτικό» σε μια επένδυση παρέμβαση που λόγω του όγκου της δεν μπορεί αυτονόητα να είναι πιλοτική.

 

Δεν είναι δυνατόν να έχει προγραμματιστεί η τοποθέτηση πακτωμένων θαλάσσιων ανεμογεννητριών και μάλιστα σε αυτή την έκταση, αντί της αυτονόητης επιλογής των πλωτών που σε κάθε περίπτωση προκαλούν πολύ λιγότερη όχληση και μάλιστα αυτή η βάρβαρη παρέμβαση στον βυθό να διαφημίζεται ότι μπορεί να προσφέρει στον εμπλουτισμό της θαλάσσιας ζωής γιατί τάχατες οι τόνοι τσιμέντου που θα πέσουν στον βυθό μπορεί να λειτουργήσουν ως τεχνητοί ύφαλοι. Όχι, δεν λειτουργούν, ούτε πολύ περισσότερο δημιουργούνται έτσι οι τεχνητοί ύφαλοι. Δεν είναι δυνατόν ο προγραμματισμός για τη λειτουργία του LNG αρχικά να προέβλεπε LNG κλειστού τύπου και στην πορεία να μεθοδεύεται η εγκατάσταση ενός LNG μικτού τύπου, που θα χρειάζεται για τη λειτουργία του 81.000 τόνους νερού ημερησίως ξεσκίζοντας ό,τι υπάρχει σε αυτό τον μοναδικό ψαρότοπο. Θανατώνοντας όλους τους οργανισμούς που υπάρχουν σε αυτές τις τεράστιες ποσότητες νερού. Ούτε είναι δυνατόν το ένα LNG ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης να γίνονται δύο και μάλιστα το δεύτερο να είναι ανοιχτού τύπου, επειδή η κοινωνία του Βόλου αντέδρασε.

 

Εν κατακλείδι, η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι και απαραίτητη και απολύτως θεμιτή. Αλλά μεθοδεύσεις σαν αυτή σε Σαμοθράκη, Αλεξανδρούπολη και σαν του εργοστασίου της Tesla στη Γερμανία που εν ονόματι του περιβάλλοντος σχεδιάζει να επεκταθεί σε δασική περιοχή, μόνο έγνοια για το περιβάλλον δεν δείχνουν. Και δεν είναι δυνατόν να γίνουν ανεκτές σε μια ευνομούμενη πολιτεία. Ήδη υπάρχει η ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Σαμοθράκης, που μπορεί τύποις να έχει λιγότερη σημασία από τον χαρακτηρισμό «πιλοτικό», αλλά που δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από κανέναν.

 

Στον 21ο αιώνα, οι ιθαγενείς δεν ξεγελιούνται με χάντρες και μπιχλιμπίδια. Πολλώ δε μάλλον, που οι σύγχρονοι «επενδυτές» δεν αισθάνονται καν την ανάγκη να μοιράσουν ή να υποσχεθούν χάντρες και μπιχλιμπίδια.

 

Νίκος Σπιτσέρης

Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2023

Για μια ροζ σημαία

 

Η αποκαθήλωση του έργου της εικαστικού Γεωργίας Λαλέ από την έκθεσή της στο ελληνικό Γενικό Προξενείο της Νέα Υόρκης είναι λογοκρισία ατόφια. Καθαρή. Είναι δείγμα μακαρθικού τύπου δίωξης στον 21ο αιώνα. Μικρή σημασία έχει αν η επιλογή της κ. Λαλέ να δημιουργήσει μια παραλλαγή της ελληνικής σημαίας σε χρώμα ροζ και μάλιστα φτιαγμένη από κομμάτια σεντονιών που προέρχονται από ελληνικά σπίτια οι γυναίκες των οποίων έχουν ζήσει στο πετσί τους τη φρίκη της ενδοοικογενειακής βίας αρέσει ή δεν αρέσει. Αν κάποιους συγκινεί ή και κάποιους εξοργίζει. Όπως κάθε έργο τέχνης μπορεί να προκαλεί, να ανοίγει συζητήσεις και εντάσεις.

 

Αλλά η αποκαθήλωση του έργου και μάλιστα με εντολή της ηγεσίας του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών είναι μια επιλογή καθαρής λογοκρισίας στον 21ο αιώνα. Το χειρότερο είναι ότι αυτή η επιλογή επιβλήθηκε από τον αρχηγό της «Νίκης» Δημήτρη Νατσιό, ο οποίος υποχρέωσε τον κατά τα άλλα εκσυγχρονιστή υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη να συμμορφωθεί στα κελεύσματα των φανατικών. Φταρνίστηκε ο Νατσιός και πούντιασε η «πανίσχυρη» κυβέρνηση Μητσοτάκη.

 

Μια συζήτηση για το έργο αυτό καθεαυτό περιττεύει. Είναι ωστόσο χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι η συγκεκριμένη φόρμα, μια παραλλαγή ενός εθνικού συμβόλου, ακολουθείται συχνά από την κ. Λαλέ για να καυτηριάσει ή να σχολιάσει τα κακώς κείμενα. Το έχει επαναλάβει με τη σημαία των ΗΠΑ και τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να περάσει μηνύματα υπέρ της εξάλειψης της φτώχειας ή του στίγματος του καρκίνου με τον οποίο και η ίδια πάλεψε γενναία τα τελευταία χρόνια. Επίσης, είναι περιττό, αλλά χρήσιμο να γνωρίζουμε, ότι η Τζόρτζια Λαλέ είναι μια πρωτοποριακή καλλιτέχνιδα που μπορεί να ζει μόνιμα στη Νέα Υόρκη, αλλά δεν παραλείπει να εκφράζει συχνά πυκνά την αγάπη της για την Ελλάδα.

 

Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι το εν λόγω έργο λογοκρίθηκε με ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης. Όπως βέβαιο είναι ότι όπως αποδείχθηκε εμφαντικά η πανίσχυρη κατά τα άλλα κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη τρέμει την ακροδεξιά σε όλες τις εκφάνσεις της. Η παρέμβαση της Ντόρας Μπακογιάννη, που υπερασπιζόμενη τη στοιχειώδη λογική έσπευσε να καυτηριάσει το γεγονός έχει τη σημασία της, αλλά ίσως εντάσσεται στη γνωστή προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη να πατάει «σταθερά» σε δυο βάρκες. Στη βάρκα του εκσυγχρονισμού από τη μια και της ακροδεξιάς από την άλλη. Έτσι που να ακολουθείται από τη μια η κοινή λογική στο ζήτημα της τροπολογίας για τη χορήγηση αδειών διαμονής σε παράνομους μετανάστες για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, και από την άλλη ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς να την καταψηφίζει συντασσόμενος με τους βουλευτές της Νίκης, των Σπαρτιατών και της Ελληνικής Λύσης. Έτσι, που από τη μια να προωθείται ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, αλλά ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης να επισείει την απειλή της παραίτησης εάν τεθεί ζήτημα κομματικής πειθαρχίας.

 

Κάθε επί της ουσίας συζήτηση για το αν το εθνικό σύμβολο προσβάλλεται από μια σύλληψη ενός καλλιτέχνη περιττεύει. Το εθνικό σύμβολο προσβάλλεται μόνο από όσους το χρησιμοποιούν σαν σημαία ευκαιρίας στο όνομα της πατρίδας. Η πατρίδα, όπως και η σημαία, ανήκουν εξίσου σε όλους μας και είναι βέβαιο ότι λεκιάζονται με πράξεις λογοκρισίας στον 21ο αιώνα, όταν η απόφαση λαμβάνεται στο όνομα του ελληνικού κράτους. Από μια κυβέρνηση που από τη μια φαίνεται και είναι πανίσχυρη με το 41% των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων, αλλά αποδεικνύεται φτερό στον άνεμο σε κάθε αντίδραση της ακροδεξιάς. Και αυτό ναι, είναι μείζον πολιτικό ζήτημα.

Κυριακή 17 Δεκεμβρίου 2023

Η πιο σωστή απόφαση

 

«Η πιο σωστή απόφαση» είναι να δείτε αυτό το τελευταίο 3ήμερο το ομώνυμο έργο της Εύας Οικονόμου-Βαμβακά, που παρουσιάζεται στο θέατρο Αντιγόνη Βαλάκου. Ένα νέο ζευγάρι, που υποδύονται η Δήμητρα Βήττα και ο Δημήτρης Δρόσος στη διάρκεια των 70 λεπτών που διαρκεί η παράσταση, γνωρίζονται, ερωτεύονται, αντιμετωπίζουν τα αδιέξοδα που βιώνει κάθε νέο ζευγάρι στις μέρες μας, ώσπου η γέννηση ενός παιδιού ανατρέπει τα πάντα.

 

Σπεύσατε. Πρόκειται για μια φρέσκια παράσταση, που ανατέμνει τα προβλήματα των νέων ζευγαριών του σήμερα, σε μια εποχή που τα δεδομένα και πρέπει του θεσμού της πυρηνικής οικογένειας δοκιμάζονται όσο ποτέ. Τίποτα δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρείται σίγουρο. Η Εύα Οικονόμου-Βαμβακά παραδίδει ένα κείμενο κοφτό, τρυφερό, μα και τόσο σκληρό όσο η πραγματικότητα των συνομηλίκων της. Το συνέγραψε μετά από έρευνα που προηγήθηκε και επιβεβαίωσε όλους εκείνους τους λόγους, που εν τέλει ευθύνονται για το δημογραφικό πρόβλημα των προηγμένων δυτικών κοινωνιών.

 

Οι δυο πρωταγωνιστές, που μας παραδίδουν δυο δυνατές ερμηνείες, καταθέτουν την αλήθεια τους μέσα και έξω από το περιστρεφόμενο κουτί της καθημερινής συνθήκης, που δημιούργησε και φωτίζει για τις ανάγκες της παράστασης ο Βασίλης Αποστολάτος. Ο ρυθμός της παράστασης με τα «κλιπ» των στιγμών του χρόνου στα οποία εξελίσσεται είναι καταιγιστικός. Σε αυτά τα 70 λεπτά οι θεατές παρακολουθούν βήμα-βήμα την εξέλιξη μιας σχέσης δυο ανθρώπων, που αγωνίζονται να κρατήσουν ζωντανή τη σχέση τους και να φέρουν στον κόσμο και ένα παιδί.

 

Το θέλουν, αλλά το ερώτημα είναι αν το μπορούν.

 

Η παράσταση έχει νεύρο, φρεσκάδα, λόγο σημερινό. Δείτε την. Ένα μπουκέτο νέων ανθρώπων καταθέτει την αλήθεια του για τα προβλήματα και τα αδιέξοδα μιας γενιάς, που προσπαθούμε να κατανοήσουμε όχι πάντα με επιτυχία.

 

Οι συντελεστές της παράστασης

 

Κείμενο & Σκηνοθεσία: Εύα Οικονόμου – Βαμβακά

 

Σχεδιασμός Σκηνικού & Φωτισμοί: Βασίλης Αποστολάτος

 

Ενδυματολογία: Ματίνα Μέγκλα

 

Πρωτότυπη Μουσική & Sound Design: Μάνος Πατεράκης

 

Επιμέλεια κίνησης: Φωτεινή Μελετιάδου

 

Βοηθός Σκηνοθέτη: Υψιπύλη Σοφιά

 

Κατασκευή σκηνικού: Γιώργος Μαστοράκης, Γιάννης Σταυρίδης, Κώστας Γαρουφαλίδης

 

Σχεδιασμός Αφίσας & Φωτογραφίες: Alex Cokka

 

Οργάνωση Παραγωγής: Ολυμπία Σουγκάρη.

Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2023

Σ’ αγαπάω μ’ ακούς;

 

Τη δεκαετία του ’80 τα πολιτικά πάθη κουβαλούσαν ακόμα μνήμες βαμμένες στο αίμα του εμφυλίου, τις διώξεις του μετεμφυλιακού κράτους, τα ξερονήσια, τις φυλακές, τις εξορίες. Πληγές που είχαν ανοίξει πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον εθνικό διχασμό μεταξύ «εθνικοφρόνων» και Βενιζελικών, με το «εθνοπατριωτικό» άσμα «Τ’ αετού ο γιος…» να σημαδεύει μια ολόκληρη εποχή. Πρόκειται για το «άσμα» παραγγελιά από Χίτες στη Σωτηρία Μπέλλου, αμέσως μετά τον εμφύλιο, που οδήγησαν στην έκρηξή της, τη φυλάκισή της, την αντικατάστασή της στο πάλκο από τη Μαρίκα Νίνου. Μια αντιπαλότητα που κατέληξε με τον άγριο ξυλοδαρμό της Νίνου από την Μπέλλου, λίγα χρόνια αργότερα.

 

H ιστορία μας εκτυλίσσεται στα Λιμενάρια της Θάσου. Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία ήταν όπως αποδείχτηκε η μεγάλη τομή προκειμένου η μισή Ελλάδα που βρισκόταν έξω από τα πράγματα να μπει στο παιχνίδι της εξουσίας, αλλά ακόμα τα πνεύματα ήταν οξυμένα. Δεν υπήρχε πια το κράτος του χωροφύλακα, αλλά η ανάμνησή του που ήταν ακόμα έντονη. Οι δε διαφορές μεταξύ δεξιών και αριστερών συχνά «λύνονταν» με τις γροθιές. Δεν θυμάμαι τι ακριβώς είχε προηγηθεί, αλλά θυμάμαι καλά ότι η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη. Σοβούσε μια αντιπαράθεση, που κουβαλούσε και πολιτικές και προσωπικές διαφορές, όπως συνέβαινε εκείνα τα χρόνια. Η διεύθυνση του κοσμικού κέντρου στο οποίο εργαζόμουν ως μαθητής ακόμα, ο «Στελλάκης», αντιλήφθηκε εγκαίρως την παγίδα. Γι αυτό και ο αείμνηστος Γιάννης μάζεψε τους μουσικούς και τους ξεκαθάρισε πως δεν πρέπει να δεχθούν απολύτως καμμία παραγγελιά. Καμμία.

 

Αλλά «λαμπυριζούσης και σελαγιζούσης της σελήνης» που θα έλεγε και μια ψυχή με λογοτεχνικές ανησυχίες, οι μουσικοί παράκουσαν. Οι παραγγελίες, όσο μίκραιναν οι ώρες πλήθυναν, το ίδιο και το αλκοόλ που έρρεε άφθονο και κάποια στιγμή κατά τις 2 τα ξημερώματα αν καλά θυμάμαι, έγινε αυτό που φοβόταν ο Γιάννης. Μια παρέα «εθνικοφρόνων» έδωσε παραγγελιά το «άσμα» «Τ’ αετού ο γιος». Μάλιστα, σηκώθηκαν και άρχισαν τον χορό. Λεπτό δεν πέρασε. Η αντίπαλη παρέα δεν άφησε αναπάντητη την πρόκληση. Όρμησε στην πίστα. Οι ψυχραιμότεροι έσπευσαν να τους χωρίσουν, έπεσαν και κάτι ψιλές και μετά από μερικά λεπτά το περιστατικό έληξε. Έληξε μεν, αλλά η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι. Λίγα λεπτά μετά από τη διακοπή του προγράμματος, οι μουσικοί πήραν πάλι στις θέσεις τους και ο τραγουδιστής, που δεχόταν τις παραγγελιές ανέβηκε στο πάλκο και εμφανώς τρακαρισμένος επιχείρησε να δώσει συνέχεια σε μια βραδιά που ουσιαστικά είχε ήδη τελειώσει.

 

Tι τραγούδι όμως να πει; Οπότε ρωτάει τους θαμώνες τι να πει και κάποιος από κάτω ζήτησε το «Σ’ αγαπάω μ’ ακούς» τον ύμνο της εποχής. Ο τραγουδιστής γελάει αμήχανα. Η ορχήστρα ξεκινά. Ο αοιδός αρχίζει να τραγουδά με πάθος τους στίχους του κουπλέ, που είχε κάνει φίρμα τον Γιώργο Σαλαμπάση:

 

Κλαίνε τα μάτια μου

 

Κι είναι τα βράδια μου

 

Φωτιά που με καίνε

 

Πιοτό στο ποτήρι μου

 

Kαι τα δυο χείλη μου

 

Φωνάζουν και λένε.

 

Οι στίχοι του άσματος άναψαν το φυτίλι. Όταν άρχισε το ρεφρέν και ακούστηκαν τα δυο πρώτα «Σ’ αγαπάω μ’ ακούς», ένα άδειο μπουκάλι «Δεμέστιχα» εκσφενδονίστηκε στην πίστα. Ήταν το σύνθημα. Αμέσως μετά, μια καταιγίδα άδειων μπουκαλιών από κάθε σημείο του μαγαζιού κατέληξαν στην πίστα, δίνοντας οριστικό τέλος στη βραδιά.

 

Νίκος Σπιτσέρης

Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2023

Για ένα τρύπιο πιθάρι

 

Είναι μύθος το πιθάρι των Δαναϊδών. Οι κόρες του Δαναού μπορεί στην αρχή όντως να μαρτύρησαν προσπαθώντας να γεμίσουν το τρύπιο πιθάρι, αλλά με τον καιρό συνήθισαν. Και όχι μόνο. Έχοντας δεδομένο το τρύπιο του πιθαριού βολεύτηκαν μια χαρά με την έλλειψη στόχου. Δεν υπήρχε πια λόγος βιασύνης και άγχους περισσού. Όταν ξέρεις ότι το πιθάρι δεν γεμίζει, δεν βιάζεσαι. Δεν θέτεις στόχους. Δεν αντιμετωπίζεις διλήμματα, προβλήματα, αδιέξοδα. Όλα βαίνουν καλώς και ομαλώς.

Κάποτε η θεϊκή κατάρα άρθηκε. Ο τρύπιος πάτος αντικαταστάθηκε. Το πιθάρι σύντομα γέμισε. Η χαρά όμως δεν κράτησε. Γιατί ναι μεν το πιθάρι επιτέλους γέμισε, αλλά η νέα πραγματικότητα έφερε προβλήματα που οι κόρες του Δαναού ούτε περίμεναν, ούτε εν τέλει ήθελαν ή ήταν σε θέση να διαχειριστούν. Το πρώτο ήταν ο στόχος του γεμίσματος του πιθαριού, που όσο και να το κάνεις προκαλούσε άγχος. Σύντομα ήρθαν ενώπιον μιας νέας πολυσύνθετης πραγματικότητας. Πού θα πάνε τα νερά; Πώς πρέπει να διατεθούν; Σε ποιες χρήσεις; Με ποια προτεραιότητα; Η χαρά της πλήρωσης του πιθαριού ακυρώθηκε από τις πρωτόφαντες ευθύνες «της πρώτης φοράς» του πιθαριού.

Ουδείς γνωρίζει πότε οι κόρες του Δαναού ξανάνοιξαν τις τρύπες. Πότε εν τέλει αποφασίστηκε. Πώς μεθοδεύτηκε. Αλλά ο «τετρημένος πίθος» επανήλθε στην προτεραία κατάσταση και μάλιστα με περισσότερες τρύπες για σιγουριά και ουδείς πλέον είχε τον πονοκέφαλο των ευθυνών που συνεπάγεται το γεμάτο πιθάρι. Έτσι ξαφνικά εξέλιπεν ο νταλκάς της διάθεσης του πλεονάζοντος ύδατος, με στόχους συγκεκριμένους και απτούς. Οπότε οι κόρες του Δαναού απαλλαγμένες πια από το άγχος ανέλαβαν με περισσή χαρά τα παλιά καθήκοντα. Ξανάρχισαν να γεμίζουν εις μάτην τον «τετριμμένον πίθον» με τη βεβαιότητα αυτού που γνωρίζει πως δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει αδιέξοδα με την πλήρωση του πιθαριού και τη διάθεση του πλεονάζοντος ύδατος.

                                                                                         Καβάλα 24/11/2023